Purusha Suktam

ఓం తచ్ఛం యోరావృణీమహే | గాతుం యజ్ఞాయ | గాతుం యజ్ఞపతయే | దైవీః స్వస్తిరస్తు నః | స్వస్తిర్మానుషేభ్యః | ఊర్ధ్వం జిగాతు భేషజమ్ | శన్నో అస్తు ద్విపదే | శం చతుష్పదే || ఓం శాన్తిః శాన్తిః శాన్తిః ||

ఓం సహస్రశీర్షా పురుషః | సహస్రాక్షః సహస్రపాత్ | స భూమిం విశ్వతో వృత్వా | అత్యతిష్ఠద్దశాఙ్గులమ్ | పురుష ఏవేదగ్ం సర్వమ్ | యద్భూతం యచ్చ భవ్యమ్ | ఉతామృతత్వస్యేశానః | యదన్నేనాతిరోహతి | ఏతావానస్య మహిమా | అతో జ్యాయాగ్శ్చ పూరుషః || ౧ ||

పాదోఽస్య విశ్వా భూతాని | త్రిపాదస్యామృతం దివి | త్రిపాదూర్ధ్వ ఉదైత్పురుషః | పాదోఽస్యేహాఽఽభవాత్పునః | తతో విష్వఙ్వ్యక్రామత్ | సాశనానశనే అభి | తస్మాద్విరాడజాయత | విరాజో అధి పూరుషః | స జాతో అత్యరిచ్యత | పశ్చాద్భూమిమథో పురః || ౨ ||

యత్పురుషేణ హవిషా | దేవా యజ్ఞమతన్వత | వసన్తో అస్యాసీదాజ్యమ్ | గ్రీష్మ ఇధ్మశ్శరద్ధవిః | సప్తాస్యాసన్పరిధయః | త్రిః సప్త సమిధః కృతాః | దేవా యద్యజ్ఞం తన్వానాః | అబధ్నన్పురుషం పశుమ్ | తం యజ్ఞం బర్హిషి ప్రౌక్షన్ | పురుషం జాతమగ్రతః || ౩ ||

తేన దేవా అయజన్త | సాధ్యా ఋషయశ్చ యే | తస్మాద్యజ్ఞాత్సర్వహుతః | సంభృతం పృషదాజ్యమ్ | పశూగ్‍స్తాగ్‍శ్చక్రే వాయవ్యాన్ | ఆరణ్యాన్గ్రామ్యాశ్చ యే | తస్మాద్యజ్ఞాత్సర్వహుతః | ఋచః సామాని జజ్ఞిరే | ఛన్దాగ్ంసి జజ్ఞిరే తస్మాత్ | యజుస్తస్మాదజాయత || ౪ ||

తస్మాదశ్వా అజాయన్త | యే కే చోభయాదతః | గావో హ జజ్ఞిరే తస్మాత్ | తస్మాజ్జాతా అజావయః | యత్పురుషం వ్యదధుః | కతిధా వ్యకల్పయన్ | ముఖం కిమస్య కౌ బాహూ | కావూరూ పాదావుచ్యేతే | బ్రాహ్మణోఽస్య ముఖమాసీత్ | బాహూ రాజన్యః కృతః || ౫ ||

ఊరూ తదస్య యద్వైశ్యః | పద్భ్యాగ్ం శూద్రో అజాయత | చన్ద్రమా మనసో జాతః | చక్షోః సూర్యో అజాయత | ముఖాదిన్ద్రశ్చాగ్నిశ్చ | ప్రాణాద్వాయురజాయత | నాభ్యా ఆసీదన్తరిక్షమ్ | శీర్ష్ణో ద్యౌః సమవర్తత | పద్భ్యాం భూమిర్దిశః శ్రోత్రాత్ | తథా లోకాగ్ం అకల్పయన్ || ౬ ||

వేదాహమేతం పురుషం మహాన్తమ్ | ఆదిత్యవర్ణం తమసస్తు పారే | సర్వాణి రూపాణి విచిత్య ధీరః | నామాని కృత్వాఽభివదన్\, యదాస్తే | ధాతా పురస్తాద్యముదాజహార | శక్రః ప్రవిద్వాన్ప్రదిశశ్చతస్రః | తమేవం విద్వానమృత ఇహ భవతి | నాన్యః పన్థా అయనాయ విద్యతే | యజ్ఞేన యజ్ఞమయజన్త దేవాః | తాని ధర్మాణి ప్రథమాన్యాసన్ | తే హ నాకం మహిమానః సచన్తే | యత్ర పూర్వే సాధ్యాః సన్తి దేవాః || ౭ ||

అద్భ్యః సంభూతః పృథివ్యై రసాచ్చ | విశ్వకర్మణః సమవర్తతాధి | తస్య త్వష్టా విదధద్రూపమేతి | తత్పురుషస్య విశ్వమాజానమగ్రే | వేదాహమేతం పురుషం మహాన్తమ్ | ఆదిత్యవర్ణం తమసః పరస్తాత్ | తమేవం విద్వానమృత ఇహ భవతి | నాన్యః పన్థా విద్యతేయఽనాయ | ప్రజాపతిశ్చరతి గర్భే అన్తః | అజాయమానో బహుధా విజాయతే || ౮ ||

తస్య ధీరాః పరిజానన్తి యోనిమ్ | మరీచీనాం పదమిచ్ఛన్తి వేధసః | యో దేవేభ్య ఆతపతి | యో దేవానాం పురోహితః | పూర్వో యో దేవేభ్యో జాతః | నమో రుచాయ బ్రాహ్మయే | రుచం బ్రాహ్మం జనయన్తః | దేవా అగ్రే తదబ్రువన్ | యస్త్వైవం బ్రాహ్మణో విద్యాత్ | తస్య దేవా అసన్ వశే || ౯ ||

హ్రీశ్చ తే లక్ష్మీశ్చ పత్_న్యౌ | అహోరాత్రే పార్శ్వే | నక్షత్రాణి రూపమ్ | అశ్వినౌ వ్యాత్తమ్ | ఇష్టం మనిషాణ | అముం మనిషాణ | సర్వం మనిషాణ || ౧౦ ||

ఓం తచ్ఛం యోరావృణీమహే | గాతుం యజ్ఞాయ | గాతుం యజ్ఞపతయే | దైవీః స్వస్తిరస్తు నః | స్వస్తిర్మానుషేభ్యః | ఊర్ధ్వం జిగాతు భేషజమ్ | శన్నో అస్తు ద్విపదే | శం చతుష్పదే || ఓం శాన్తిః శాన్తిః శాన్తిః ||